معرفی گیاه سورگوم دانه ای و اهمیت کشت آن:
با توجه به میزان بالای واردات انواع خوراک دام و طیور به کشور و هزینه های قابل توجه آن، لازم اســت راهکارهای لازم در جهت کاهش وابســتگی کشــور به این محصولات، به ویژه در شــرایط تحریم اندیشــیده شود. از طرف دیگر با توجه به قرارگیری بخش اعظم کشور در مناطق خشک و نیمه خشک، کمبود بارش و منابع آب شــیرین به عنوان اصلی ترین چالش پیش روی کشاورزان در این مناطق شــناخته میشود.
بنابراین برای به حداکثر رساندن بهره وری تولید محصولات زراعی با استفاده از منابع محدود آب و جهت تأمين بخشي از نياز غذايي دام و طیور، لازم است به کشت ُرمحصول و مقاوم به خشکي نظیر سورگوم توجه گیاهان زراعی کرد.
سورگوم از غلات گرمسیری چهارکربنه است که به دلیل دارا بودن مزایــای مختلف، از جمله انعطاف پذیــری زیاد در برابر تنشهای محیطی، به خصوص خشکی و گرما، به یکی از گیاهان زراعی مهم در مناطق خشک و نیمه خشک جهان تبدیل شده است. این گیاه در مقایسه با ذرت، دارای سیستم ریشه ای گسترده تری است که با نفوذ در حجم زیادی از خاک، رطوبت بیشــتری را جذب میکند.
نیاز آبی ســورگوم نسبت به ســایر غلات تابستانه همچون ذرت، کمتر اســت و در بســیاری از مناطق دارای محدودیت، از جمله تحت شــرایط کم آبی، ســورگوم به عنوان جایگزینی مناسب برای ذرت مطرح شده است. سورگوم با شرایط آب و هوایی ایران به ویژه مناطق گرم و خشک و معتدل آن سازگاری خوبی دارد. توده های زراعی بومی سورگوم در ایران در مناطق خراسان جنوبی، سیستان، کرمان، اصفهان، یزد، گیلان، مازندران و بنادر جنوبــی به طور پراکنده وجود دارند.
دانه های ســورگوم دارای مصارف بســیار زیادی است و به عنوان غذای اصلی بیش از 200 میلیون نفر از مردم آسیا و آفریقا محسوب می شــود، در حالی که در اروپا و آمریکای شــمالی بیشتر در تغذیه طیور، دام، مالت و نشاسته سازی مورد استفاده قرار میگیرد. سطح زیر کشت سورگوم در جهان حدود 48 میلیون هکتار است که حدود %90 آن سورگوم دانه ای است . بنابراین سورگوم در دنیا در درجه اول به عنوان یک غله مطرح است. هندوستان با سطح زیر کشــت حدود 9 میلیون هکتار در مقام اول قرار دارد و ایالات متحده آمریکا با ســطح زیر کشت حدود 3 میلیون هکتار، بیشترین محصول در جهان را تولید میکند. در ســال 1398 سطح زیر کشــت ســورگوم در کشــور، حدود 44 هزار هکتار است و پیشبینی میشــود با توجه به مزایای این محصول و حمایت های وزارت جهاد کشــاورزی، زراعت این گیاه در کشــور گســترش قابل توجهی داشته باشد. بــا توجه به مطالب ذکر شــده، گیاه زراعی ســورگوم جایگاه بی بدیلی در بوم نظام های زراعی مناطق خشک و نیمه خشک کشور درمحصول و مقاوم به خشکي این گیاه، دارد، بنابراین معرفی ارقام جدید از جمله راهکارهای ضروری برای تأمين بخشي از نياز غذايي دام و طیور در کشــور محسوب میشود. با توجه به اهمیت موضوع و ضرورت مطالب ذکر شده، رقم جدید سورگوم دانه ای با نام فومن معرفی شد.
مشخصات سورگوم دانه ای رقم فومن
این رقم در مقايسه با ارقام رايج موجود (پیام و کیمیا)، تحمل بالاتری به خشــکی دارد و از لحاظ عملکرد دانه نیز نسبت به رقم پیام حدود %25 و نســبت به رقم کیمیا حدود %17 برتری نشان داده است.
رقم جدید سورگوم دانه ای فومن با ویژگی های مناسب از جمله: قدرت جوانه زنی و تحمل به خشکی بالا، پتانسیل عملکرد مناسب در شرایط آبیاری نرمال و تنش خشکی، زودرسی، مقاوم به بیماری های شــایع، وجود مقدار زیاد موم در ساقه، خاصیت سبزمانی ارتفاع مناسب برای برداشــت مکانیزه، مقاوم به خوابیدگی، فاصله زیاد برگ پرچم از خوشه،(مان برداشت، کاه و کلش کمتری با دانه مخلوط میشود)، با در نظر گرفتن تاریخ کاشت مناسب در مناطق مختلف کشور، قابل کشت میباشد .
به طورکلی ميزان بذر مصرفی جهت کشــت ســورگوم دانه ای بين 12 تا 15 كيلوگرم در هكتار اســت. با درنظرگرفتن فاصله 60 سانتیمتر بین ردیفها و 10 سانتیمتر بین بوته ها (روی ردیف های کشت)، تراکم کاشت 167000 بوته در هکتار خواهد بود که برای سورگوم دانه ای رقم فومن، مناســب است. عمق كاشت سورگوم دانه ای بین ۲ تا ۳ سانتیمتر اســت و عملیات کاشت میتواند با استفاده از ردیفکار (خطی کار غلات) انجام شود. همچنین برای کسب عملکرد مطلوب پیشنهاد میشود قبل از کاشت، کود فسفات آمونیوم به میزان 250- 200 کیلوگرم در هکتار به زمین اضافه شود و همـزمان با کاشت نیز کود اوره به میزان ۱۰۰ کیلوگـرم در هکتـار استفاده شود.
سپس درمرحله ای که ارتفاع بوته ها به حدود 40 ســانتیمتر رسید، مجدداً 100 کیلوگــرم در هکتار کــود اوره (به عنوان ســرک) همراه با آبیاری به زمین اضافه شــود. برداشت ســورگوم دانه اي پس از رســیدگی فیزیولوژیکی انجام میشود. در اين زمان دانه ها حدود 15 تا 18 درصد رطوبت دارند كه بايد بعد از برداشــت در دستگاه خشــک کن يا در برابر آفتاب به اندازه ای خشك شود که از برداشت تا رطوبت آنها جهت انبار كردن به %12 برسد. معمولا ســورگوم دانه اي با كمبايــن غلات با تنظيــم فواصل كوبنده و ضد‌كوبنده انجام ميگیرد اما در ســطوح كوچك برداشت دستي نيز امکانپذیر است.
عملکرد سورگوم دانه ای فومن در هر هکتار:
میانگیـن عملکـرد ایـن رقـم 7515 کیلوگـرم در هکتـار می ِ باشـد کـه نسـبت بـه ارقـام شـاهد کیمیـا و پیـام به ترتیـب 17 و 23 درصـد برتـری دارد. رقـم فومـن در شـرایط تنـش خشـکی نیـز كمتریـن درصـد كاهـش عملکـرد دانـه را نسـبت بـه ارقـام شـاهد نشـان داد. از نظـر کیفیـت دانـه نیـز ایـن رقـم نسـبت بـه ارقـام شـاهد (سـپیده، کیمیـا و پیـام) برتـری داشـته و از محتویـات پروتئینـی بـالا( 13/6 درصـد) و تانـن کـم ( 0/3 درصـد) برخـوردار اسـت. به طورکلـی عملکـرد دانـۀ بـاال، سـازگاری عمومـی، پایـداری عملکـرد، تحمـل بـه خشـکی، مقاومـت بـه خوابیدگـی و زودرسـی (در مقایسـه بـا ارقـام شـاهد) از جملـه ویژگیهـای رقـم فومـن هسـتند.
برای دریافت مشاوره کاشت بذر سورگوم دانه ای و همچنین خرید بذر سورگوم دانه ای به قسمت تماس با ما مراجعه فرمایید.
