توجه: قیمت درج شده به روز نمی باشد، جهت اطلاع از قیمت روز تماس بگیرید
اسفناج خوراکی ایرانی با نام علمی Spinacia oleracea:
اسفناج گیاهی است یکساله و روز بلند که پس از سبزشدن برگهایی طوقه ای تولید میکند. به این ترتیب در یک سطح در اطراف ساقه کوتاهی به طول چند میلیمتر نزدیک به سطح خاک قرار میگیرند. در طی رشد بعدی (زایشی) این ساقه طویل شده و از آن شاخههای جانبی دیگری از محل برگهای طوقه ای به ساقه اصلی منشعب میشوند. برگها در ارقام مختلف دارای فرم و رنگ متفاوتی هستند و به شکلهای تخم مرغی، بیضوی و یا نیزه ای وجود دارند کناره برگها می ً تواند کامال صاف و یا دندانه دار باشد. پهنک برگ نیز صاف و یا دارای چین و چروک است.
ارقامی که امروزه در بازار داخلی ایران یافت میشوند با نامهای شاهرودی، روزبلند، مهرگان، بی تیغ، تیغ دار، قرمز کیتن، هیبرید سبز، فوسیلو ایتالیا، هورسان، ویروفلی فوسلو، اورینتال پراید f1، خردل ژاپنی قرمز، رونده قرمز و غیره معرفی شده اند.
آب، هوا و خاک مناسب کاشت اسفناج به چه صورت است:
اسفناج محصول نواحی سرد است و در آب و هوای خنک بهتر رشد میکند. به طور کلی اسفناج به تابش شدید آفتاب، دمای متوسط و هوای مرطوب بهترین پاسخ را میدهد. یخبندان را بیشتر از سبزی های دیگر تحمل میکند.
بعضی از ارقام آن حتی در مقابل سرمای تا 7- درجه نیز مقاوم است. بادهای شدید و خشک باعث خسارت به گیاه میشود. اسفناج بهترين رشد را در شرايط آب و هوايي سرد دارد و يك گياه مقاوم به سرمازدگي است.
اسفناج ۴ الی ۶ درجه زیر صفر را هم میتواند تحمل کند. بسته به شرایط آب و هوایی ۶ الی ۱۰ هفته طول میکشد که محصول قابل برداشت شود.
مناسب ترین زمان برای کشت اسفناج ایرانی چه زمانی است:
تعیین زمان کشت در اسفناج به منطقه کشت و آب و هوای آن در مناطق گرمسیری در فصل پاییز و در بستگی دارد. معمولا مناطق سردسیری در فصل بهار کاشته میشود. اسفناج گیاهی نورپسند است و برای رشد به نور بسیار زیادی احتیاج دارد. اسفناج در نقاطی که دارای آب وهوای معتدل هستند، با توجه به کوتاه بودن دوره رویش میتوان چندین بار در سال اقدام به کشت کرد. در مناطقی که زمستان ملایم دارند (مثل خوزستان)، رشد آن در زمستان بسیار عالی است. در این مناطق اوایل پاییز کشت انجام می شود.
چنانچه بعد از زمستان هوا یک مرتبه گرم نشود، بذر را میتوان در اواخر زمستان کاشت و در اوایل بهار محصول اسفناج را برداشت کرد. گرمای زیاد باعث به گل نشستن و در نتیجه بذر دادن گیاه میشود. این امر باعث میشود که طعم برگها تند شده، رشد و نمو آنها کند شود و پس از مدتی خشک شده، از بین بروند. البته علت دیگری در زود به گل نشستن اسفناج موثر است و آن طول مدت روشنایی است. هر چه طول مدت روز (روشنایی) بیشتر شود گیاه زودتر به گل مینشیند؛ زیرا اسفناج یک سبزی روز بلند است. البته زود به گل رفتن اسفناج به رقم آن بستگی دارد. بعضی ارقام اسفناج نسبت به گل نشستن زودتر از موعد مقرر مقاومتر از بقیه هستند، در صورتی که تعدادی دیگر بسیار حساس هستند. همان طوری که قبال ذکر شد، به طور کلی اسفناج گیاهی روزبلند است. بنابراین چنانچه در طول رشد، مدت روشنایی زیاد باشد بوته اسفناج طی مدت چند هفته گل میدهد. به همین علت است که بذر کشت شده در بهار (رقم بهاره) نسبت به ارقام تابستاني و پاييزي كه در اواخر تابستان و اوايل پاييز كشت ميشوند، زودتر گل ميدهد. مرحله بحرانی گلدهی اسفناج در شرایط ۱۲ ساعت روشنایی است. خشکی و گرمای زیاد نیز گل دهی را تسریع میکنند.
با توجه به روزبلند بودن گیاه اسفناج، کاشت آن باید در بهار و یا پائیز یعنى در روزهاى کوتاه انجام گیرد. بنابراین بذر اسفناج را در مناطقى که داراى زمستان هاى ملایم هستند، مانند نقاط جنوبى ایران، به تدریج از اواسط پائیز تا اوایل اسفند مى‌کارند. اسفناج بهاره را مى‌توان در اواخر زمستان مثلا در اسفندماه با مساعد شدن هوا کاشت.
در مورد اسفناج پائیزه یعنى محصولى که باید در پائیز و زمستان برداشت شود، نباید زودتر از اواسط مرداد کشت کرد زیرا احتمال به گل رفتن آن در طول روز بلند، زیاد است. همچنین نباید دیرتر از اواسط شهریور کاشت، زیرا ممکن است به موقع قابل برداشت نباشد. در مناطق مرکزی ایران بسیاری از باغ دارها در باغات خود در اوایل پاییز کشت کرده و طی زمستان برداشت میکنند.
اسفناج در ایران در مناطق سردسیر مشهد، تبریز و اصفهان، به محض مساعد شدن هوا کشت میشود. میتوان حدود ۵ هفته قبل از آخرین یخبندان و سرمای بهاره کشت را انجام داد. در این صورت هر ۷ تا ۱۰ روز تاریخ کاشت تکرار میشود. زمان دیگر کاشت اسفناج اواخر پاییز است. حدود ۷ هفته قبل از اولین یخبندان زمان مناسبی برای این کار است. بوته های اسفناج در طول مدت زمستان به وسیله علوفه خشک و کاه و کلش از سرما محافظت میشوند. زمان برداشت این نوع اسفناج اوایل بهار است. در مناطق نیمه گرمسیری رشد گیاه اوایل پاییز تا اواخر زمستان است.
خاک مناسب برای کشت اسفناج چه خصوصیاتی دارد:
اسفناج در دامنه ي وسيعي از خاك‌ها رشد ميکند. بهترين خاك‌ها، خاك‌هاي لومي شني يا خاك‌هاي آبرفتي با زهكشي خوب است. اين گياه به خاك‌هاي اسيدي بسيار حساس است و رشد بهينه آن در pH حدود 6 تا 7 است. خاک های خیلی سبک و خیلی سنگین برای رشد گیاه مناسب نیستند. خاک های عمیق با بافت متوسط، حاوی ماده آلی و رطوبت کافی برای اسفناج بسیار مناسب هستند. خاک های سبک برای ارقام زودرس و کشتهای زمستانه و به طور کلی برای تولید محصول پیش رس مناسب ترند.
بذر اسفناج به چه روش هایی قابل کاشت است:
کاشت دستی و مکانیزه اسفناج بذر اسفناج را میتوان به دو طریق کاشت.
یکی روش دست پاش که رویش نامنظم دارد و دیگری روش خطی که نظم ردیفی دارد. البته نحوه خطی به دلیل سهولت مواظبت و مراقبتهای زراعی ترجیح داده میشود. در کشت خطی بذر در شیارهایی که یک تا دو سانتی متر عمق دارند، قرار میگیرد. فاصله خطوط کشت حدود ۳۰ سانتی متر و فاصله دو بوته از یکدیگر روی خطوط کشت ۱۰ تا ۱۵ سانتی متر است.
میزان مصرف بذر در کشت خطی ۱۰ تا ۱۵ کیلوگرم در هکتار و در کشت دستپاش ۱۵ تا ۲۰ کیلوگرم است. این گیاه را در خوزستان، اغلب به روش نشتی میکارند. برای این کار اسفناج را روی پشته هایی که فواصل خطوط کشت ۲۵ تا ۳۵ سانتی متر از یکدیگر فاصله دارند، در بالای داغ آب میکارند. شیار بین پشته ها به عنوان یک زهکش عمل میکند. مقدار بذر بستگی به نوع بذر، جنس خاک و طریقه بذر پاشی دارد و بین ۱۵ تا ۴۰ کیلو گرم در هکتار متفاوت است. در برخی مناطق مرکزی ایران نیز در باغات برای بهره وری بیشتر از زمین، آب و افزایش درآمد، در البالی درختان(در پاییز و زمستان و هنگامی که فاقد برگ هستند) با پاشیدن دستی بذر، اسفناج کاشته میشود.
برای کاشت بذر اسفناج باید زمین دستکم تا عمق 20 سانتی متری شخم زده و سپس شیارزنی شود. بذر پاشیده شده روی بسترهای عریض کشت میشود. فاصله بین ردیفها باید 50 تا 60 سانتی متر و فاصله بین بوته ها 15 تا 20 سانتی متر باشد. عمق کاشت بذر باید حدود 20 میلی متر (2 سانتیمتر) باشد.
عمق کاشت بذر اسفناج چند سانتی متر باید در نظر گرفته شود:
در زمین های با خاک سنگین باید کمتر باشد و بذرها نسبت به خاک های سبک، سطحی تر کشت شوند. در کشت مکانیزه، بذر اسفناج را در ردیف های ۱۵ تا ۲۵ سانتی متر و عمق بین 1 تا 2 سانتی متر به وسیله بذرکارها می کارند. پاشیدن دستی بذر، میزان مصرف آن را افزایش میدهد، در حالی که استفاده از بذرکارها میزان مصرف آن را کم میکند. در شرایط نامناسب مثل زمستان و یا در اوایل بهار مقدار ۱۰ کیلوگرم به مقدار بذر اضافه میشود. بذر اسفناج در موقع جوانه زدن، در مقابل گرمای زیاد، کمبود اکسیژن و ً در خشکی بسیار حساس است. کمبود اکسیژن معمولا زمین های غرقاب و خاکهای رسی به وجود می آید. کاشت نشا به وسیله دنباله بندهای تراکتوری مخصوص نشا با تنظیم فاصله بین ردیف ها مقدور است و به لحاظ اقتصادی به دلیل کوتاه شدن عملیات داشت و زمان برداشت، بازده بیشتری دارد.
اگر هدف از کاشت محصول، تولید برای بازار تازه خوری است، فاصله کاشت باید 25 بوته در هر متر کاشته شود و اگر منظور از کاشت محصول، فرآوری آن باشد، تا 40 بوته در هر متر کاشته میشود.
تولید و عملکرد اسفناج در هر هکتار چقدر است:
عملکرد اسفناج به عوامل متعددی بستگی دارد. از انتخاب نوع بذر و رقم و درصد جوانه زنی تا کیفیت نگهداشت آن در عملکرد تاثیرگذار است. متوسط عملکرد اسفناج برای کشاورزان عادی بین 10 تا 15 تن است ولی برای کشاورزان باتجربه و نمونه 30-20 تن در هکتار است.
رقم ورامین در ایران با عملکرد 40 تن در هکتار نیز معرفی شده است. در کشت های مکانیزه به ازای هر چین بین 10 تا 15 تن در هکتار برداشت میشود که این میزان در تعداد چین ضرب میشود. بنابراین در بهترین حالت عملکرد میتوان از یک هکتار اسفناج در کشت مکانیزه با سه چین یا برداشت حدود 45 تن اسفناج تولید کرد. اسفناج را میتوان 10 تا 14 روز در دمای صفر درجه و رطوبت نسبی 95 تا 100 درصد نگه داشت.
