معرفی بذر گشنیز توپی:
ايران يكي از عمده ترين توليد كنندگان تجاري بذر گشنيز توپی محسوب ميشود. گياه گشنيز در مناطق مختلف ايران از زمانهاي قديم كشت مي شده است. در طب سنتي ايران دانه هاي گشنيز به طور گسترده به منظور درمان اختلالات دستگاه گوارش، فتق، اسهال، كوليت و ساير اختلالات معده مورد استفاده قرار ميگيرد.
دانه گشنيز توپی در پزشكي عمدتاً به عنوان يك دارو براي سوء هاضمه، ضد كرم، روماتيسم و درد مفاصل مصرف ميشود. دانه هاي معطر گشنيز همچنين به عنوان ادويه در ترشيجات، پودر كاري، سوسيس، كيك، شيريني، بيسكويت و نان استفاده ميشود.
اسانس گشنيز توپی در صنعت غذايي به عنوان يك طعم دهنده توليدات مواد غذايي همانند نوشابه، كاكائو و شكلات به كار برده ميشود. از اين اسانس در علوم پزشكي به عنوان يك طعم دهنده يا يك عامل ضد نفخ استفاده ميشود. پژوهش هاي پيشين نشان ميدهند كه ماده لینالول جزء اصلي بذر بوده كه اين تركيب فقط در دانه گشنيز موجود ميباشد.
برای اطلاع از قیمت روز بذر گشنیز توپی و همچنین خرید بذر گشنیز توپی به قسمت تماس با ما مراجعه فرمایید.
روش کشت گشنیز توپی به چه صورت است:
آب و هوای مناسب برای گشنیز چه آب و خوایی است و گشنیز در کدام مناطق قابل کاشت است:
به طور کلی متعلق به نواحی گرم است و تحمل سرما و یخبندان را ندارد. با اینحال باتوجه به شرایط آب و هوایی و هدف تولید، میتواند به صورت زمستانه و یا بهاره کشت شود و یا برای تولید محصول برگی در تمام طول سال نگهداری شود. آبوهوای سردتر در اوایل دوره رشد موجب افزایش رشد رویشی و تولید برگ بیشتر ً گرمتر بیشتر برای تولید بذر مناسب میشود و در مقابل آبوهوای خشک و نسبتا است. جوانه زنی بذرها در دماهای کمتر از 10 درجه سانتیگراد و بالاتر از 30 درجه سانتیگراد به شدت کاهش می یابد. برای تولید بذر، آب وهوای خشک و سرد اما بدون یخبندان به ویژه در دوره گلدهی و تشکیل بذر ضروری است. آب و هوای ابری و مرطوب در دوره گلدهی و تشکیل بذر، موجب شیوع شته و گسترش بیماری میشود. بارش زیاد، رطوبت بالا و همینطور وزش باد شدید در طی دوره تشکیل بذور موجب بروز اخلال در تشکیل آنها میشود و عملکرد بذر را کاهش میدهد .
خاک مناسب برای کشت بذر گشنیز توپی چه ویژگی هایی دارد:
بذر گشنیز توپی را میتوان در هر نوع خاک زراعی هم به صورت آبی و هم به صورت دیم کشت کرد. در کشت آبی، گشنیز در همه خاک ها با ماده آلی کافی به خوبی رشد میکند، اما در کشت دیم، خاک های سنگین با ظرفیت آبی بالا مناسب تر هستند. خاکهای با pH نزدیک به 7 برای رشد و نمو و بهبود کیفیت گشنیز مناسب تر هستند. خاکهای شور، قلیایی و خاکهای شنی چندان موردپسند گشنیز نیستند.
مراحل آماده سازی زمین برای کشت بذر گشنیز توپی به صورت زیر است:
زمین ابتدا سه مرتبه با گاوآهن و یا کولتیواتور شخم زده میشود تا شرایط خاک برای کشت گشنیز مناسب گردد. جهت حفظ رطوبت خاک و همچنین برای جلوگیری از تشکیل کلوخه، بلافاصله بعد از شخم بر روی زمین ماله کشیده میشود. اگر شرایط رطوبتی خاک مناسب نباشد، بهتر است پیش از آماده سازی زمین آبیاری مناسب انجام شود زیرا رطوبت کافی خاک برای جوانه زنی بهتر بذور ضروری است. در شرایط دیم به منظور ایجاد رطوبت کافی خاک لازم است، شخم زدن بلافاصله پس از یک بارندگی مناسب انجام شود.
مناسب ترین تاریخ کاشت بذر گشنیز توپی چه زمانی است:
بذور گشنیز برای جوانه زنی به رطوبت کافی و دمای بالاتر از 10 درجه سانتیگراد نیاز دارند. همچنین گشنیز تحمل سرما و یخبندان را ندارد، بنابراین در نواحی سردسیری کشت گشنیز در پایان زمستان و اوایل بهار امکان پذیر است. در نواحی گرمسیر که زمستان های خیلی سرد و یخبندان ندارند می توان گشنیز را در پائیز نیز کشت کرد. در کشت بهاره برای دستیابی به عملکرد بیشتر بهتر است در اولین فرصتی که شرایط مزرعه فراهم باشد، کشت انجام شود. کشت دیرتر و برخورد با هوای گرم موجب زود به گل رفتن بوته ها میشود که هم عملکرد سبزی را مختل میکند و هم عملکرد دانه را کاهش میدهد. در کشت پائیزه باید صبر کرد تا دمای هوا بهاندازه کافی کاهش یابد. دماهای بالاتر از 30 درجه سانتیگراد موجب آسیب رساندن به جوانه ها و تنک شدن مزرعه میشود. تولید گشنیز مانند سایر سبزیها به جز در ماههای گرم سال که جوانه زنی بذر مقدور نیست، در هر زمانی امکان پذیر است. همچنین در شرایط کنترل شده گلخانه در همه ماه های سال میتوان گشنیز را کشت و تولید کرد.
برای هر هکتار چند کیلو بذر گشنیز توپی استفاده میشود:
مقدار بذر و روش کشت برای کشت یک هکتار گشنیز 20 تا 25 کیلوگرم بذر استفاده میشود.
بذرهای گشنیز از طریق له کردن زیر پا یا مالیدن با دست خرد و نصف میشوند. سپس با یک قارچکش مناسب مانند تیرام به نسبت 2/5 گرم در هر کیلوگرم بذر تیمار میشوند.
بذر گشنیز به وسیله بذرپاش در مزرعه پخششده و یا توسط بذرکار در عمق 0/8-0/6 سانتیمتری کشت میشوند. فاصله ردیف ها 30-25 سانتیمتر و فاصله بین بوته ها 15-10 سانتیمتر در نظر گرفته میشود. در هر چاله 4-3 عدد بذر کشت میشود. اگر بذور با بذرپاش یا دست پخش میشوند باید با استفاده از ریک یا دیسک بذور با خاک مخلوط گردند. گاهی برای جذب رطوبت بیشتر و آماده شدن بذور، آنها را به مدت 14-12 ساعت در آب می خیسانند. سپس رطوبت اضافی بذور را روی پارچه در سایه میگیرند و بعد آنها را کشت میکنند. در این صورت، بذور تیمار میشوند و بهتر جوانه خواهند زد.
کوددهی و تغذیه گیاه گشنیز به چه صورت انجام میشود:
در صورت امکان کوددهی باید براساس آزمایش خاک و نیاز زمین انجام شود. اما به طورکلی مصرف 10 تا 15 تن کود پوسیده دامی، 50-20 کیلوگرم ازت، 30 کیلوگرم اسید فسفریک و 20 کیلوگرم پتاس در هکتار برای تولید محصول مناسب توصیه شده است. کود دامی بهتر است تا سه هفته قبل از کشت به خاک اضافه و با آن مخلوط شود. یک سوم کود ازته همراه با کودهای فسفره و پتاسه همزمان با شخم َشود. همچنین دو سوم کود ازته در دو نوبت 30 و 60 روز پس از به خاک اضافه می کشت به صورت سرک به مزرعه اضافه گردد.
آبیاری مزرعه گشنیز به چه صورت انجام میشود:
تعداد دفعات آبیاری به شرایط اقلیمی محل کشت و نوع خاک بستگی دارد. اما زمان های بحرانی برای آبیاری بوته ها عبارتند از:
مرحله گیاهچه (40-30 روز پس از کاشت)
دوره رشد سریع (60-50 روز پس از کاشت)
گلدهی (80-70 روز پس از کاشت)
تشکیل بذور (100-90 روز پس از کاشت)
البته زمان این مراحل به ویژگی های رقم ازنظر زودرسی و دیررسی بستگی دارد. اگر بذور توسط بذرپاش یا دست پخش شده باشند، اولین آبیاری باید بلافاصله پس از کشت بذرها انجام شود. دومین آبیاری نیز 10-8 روز بعد برای نرم شدن خاک و تسهیل در جوانه زنی انجام میشود. پس از آن آبیاری بسته به نیاز گیاه و شرایط خاک و منطقه انجام میشود. باید به زمان شروع گلدهی و به ویژه مرحله تشکیل بذور توجه بیشتری داشت و در این مراحل رطوبت کافی خاک را تامین کرد. البته گشنیز تحمل رطوبت زیاد را ندارد و غرقاب بیش ازحد آن به محصول خسارت وارد میکند.
کنترل علف های هرز گشنیز به چه روشی انجام میشود:
بسته به اینکه گشنیز به صورت تابستانه یا زمستانه کشت شود، علفهای هرز متفاوتی ممکن است در مزرعه ظاهر شوند، اما درهر حال دو تا سه بار وجین علف های هرز ضروری خواهد بود. به ویژه تا 50-40 روز پس از کشت که رشد گیاهان ً باید یکبار وجین انجام شود.
کشت متراکم موجب کاهش تولید و افت کیفیت اسانس مزرعه خواهد شد. درصورت نیاز باید یک یا دو بار دیگر نیز وجین انجام شود و علفهای هرز کنترل گردند. کنترل علفهای هرز به ویژه در مزارع متراکم و یا دستپاش که بوته ها به صورت نامنظم کاشته شده اند، با استفاده از علفکش نیز مقدور است.
در هند در مرحله رویشی از علفکش فلوکلرالین به نسبت 1-0/75 کیلوگرم در هکتار و در مرحله پیش از جوانه زنی از علفکش های اکسی فلوروفن به نسبت 0/15 کیلوگرم در هکتار و یا پندی متالین به نسبت 1-0/75 کیلوگرم در هکتار همراه با 500-400 لیتر آب توصیه میشود. حتی پس از مبارزه شیمیایی با علفهای هرز، یکبار وجین دستی در 55-50 روز پس از کاشت برای اطمینان از کنترل علفهای هرز ضروری است.
بهترین زمان برداشت دانه و بذر گشنیز چه موقع است و به چه صورت انجام میشود:
برداشت محصول دانه و بذر گشنیز توپی بسته به تیپ ارقام کشت شده و اقلیم 150- 100 روز پس از کاشت متغیر است. کشت های زمستانه زودتر از بهاره میرسند. برداشت وقتی انجام میشود که رنگ دانه ها به رنگ زرد یا قهوه ای روشن تغییر کنند. بوته ها بریده شده و یا از خاک بیرون کشیده میشوند و برای 3-2 روز در مزرعه انبار می ً گردند تا کامل خشک شوند. محصول ممکن است با ابزار دستی کوبیده شود، اما استفاده از آسیاب ادویه موجب صرفه جویی در زمان و کارگر میشود و کیفیت محصول تولیدی را نیز ارتقا میدهد. محصول کوبیده و تمیز شده سپس در سایه خشک می شود. ممکن است حتی برای کاهش رطوبت محصول در مقابل آفتاب پهن و خشک می شود.
البته خشک کن های صنعتی بهترین گزینه برای خشک کردن سریع و ایمن محصول استفاده از هستند.
به منظور ذخیره امن محصول بهتر است رطوبت به کمتر از 6 درصد کاهش داده شود. پس از خشک کردن و برای جلوگیری از ورود رطوبت مجدد، محصول در پاکتهای کاغذی همراه با یک لایه پلی اتیلن یا در کیسه ای پلی اتیلن ذخیره میشود.
عملکرد بذر گشنیز توپی در هر هکتار چند کیلو گرم است:
عملکرد گشنیز در شرایط آبی حدود 100 تا 1500 کیلوگرم در هکتار است.در شرایط دیم عملکرد کمتر و معمولا درحالی که در کشت مخلوط عملکرد حدود 150 تا 300 کیلوگرم خواهد بود. البته در شرایط مدیریت شده عملکرد کشت آبی به 2500 کیلوگرم در هکتار میرسد و در کشت دیم نیز میتواند تا 2000 کیلوگرم در هکتار افزایش یابد. در مزارعی که گشنیز برای تولید برگ سبز کشت میشود نیز بسته به نوع رقم، میزان رسیدگی زراعی و شرایط اقلیمی با 4-3 بار برداشت برگ، از هر هکتار مزرعه 8-5 تن برگ سبز به دست می آید.
