اهميت بوجاري بذر
به طور معمول کشاورزان بذر مورد نیاز خود را براي کشت از محصول سال قبل تهیه می‌نمایند. به طوری‌که بعد از برداشت محصول وخشک کردن آن، مقداري از بذر را به صورت دانه یا خوشه نگهداري کرده تا در سال بعد از آن براي کشت استفاده کنند. بذر مورد استفاده باید سالم، قوي و بدون آلودگی به آفات،بیماری‌ها و تخم علف‌های هرز باشد.
بوجاري و تمیز کردن بذر، بعد از خشک کردن آن‌ها صورت می‌گیرد. هدف اصلی از بوجاري محصولات، جدا کردن بذر گونه‌های خارجی و مواد زائد و جدا کردن بذر ناسالم می‌باشد. روش‌های سنتی اولیه براي بوجاري بذر از طریق باد دادن (کاه باد) انجام می‌شود. ابتدا مواد سنگین بر روي زمین ریخته، بذر خوب در وسط و بذر سبک و کاه و کلش در فاصله دور تر قرار می‌گیرد. امروزه،این اصول در ساخت دستگاه های بوجاري مورد استفاده قرار گرفته است. به عنوان مثال، انستیتو مهندسی و تکنولوژي الله آباد هند و ستان بر اساس اصول فوق و بر پایه دانش بومی کشاورزان اقدام به ساخت دستگاه بوجاري گندم نموده که داراي مکانیسم ساده و از مواد و ابزار مختصري ساخته شده است. ناگفته نماند که بوجاري و پاك کردن بذر در زمان‌های گذشته یک فعالیت زنانه به شمار می‌آمد. زنان روستايی کشور ایران، بوجاري بذر را با استفاده از الک و سینی‌های ویژه با حرکات موزون دست‌های خود انجام می‌دهند. گاهی اوقات،آوازهاي محلی خاصی می‌خوانند که با حرکات دست و الک، موزون و هماهنگ است. دراین روش، مقدار و نوع مواد قابل حصول، به‌اندازه بذر، اندازه مواد زائد، اندازه و شکل سوراخ الک، سرعت و نحوه تکان دادن دست و الک بستگی دارد.این روش براي بوجاري مقادیر کمی از بذور به کار گرفته می‌شود.
بوجاري و تميز كردن بذر، بعد از خشك كردن بذر صورت ميگيرد. هدف اصلي از بوجاري بذر، جدا كردن بذر گونه هاي غير از محصول مورد نظر و مواد زائد و جداكردن بذرهاي ناسالم است. روشهاي سنتي اوليه براي بوجاري بذر از طريق باد دادن (كاه باد) انجام ميگرفته است. ابتدا مواد سنگين بر روي زمين ريخته، بذر خوب در وسط و بذر سبك و كاه و كلش در فاصله دورتر قرار مي گرفته اند. امروزه، اين اصول در ساخت دستگاه هاي بوجاري مورد استفاده قرار گرفته و با توجه به اندازه بذر، اندازه مواد زائد، اندازه و شكل منفذ الك، سرعت و نحوهي تكان دادن الك متفاوت است.
امروزه از دستگاه بوجاري براي جداكردن ناخالصي ها از بذر استفاده ميكنند. در اين روش بذور در مخزن اصلي يا قيف دستگاه ريخته ميشوند و به سمت كانال مكش فن به طرف بالا هدايت ميگردند. مواد زائد بذرها از قبيل سنگ و كلوخ و قطعات فلزي و غيره پس از اينكه از كانال مكش فن به طرف بالا كشيده شدند، به علت سنگيني بيشتر به وسيله مكش هوا گرفته نشده و به پائين كانال ميريزد و از دستگاه خارج ميشود. مواد زائد سبك از قبيل گرد و خاك، پوشال، بذر ريز و شكسته توسط مكش هوا جدا شده و به كانال مربوطه هدايت و از دستگاه خارج ميگردند. در نتيجه بذر باقيمانده به روي الك فوقاني براي ادامه ي روند ريخته ميشوند. بعد از ريخته شدن محصول بر روي الك جهت سهولت حركت مواد بر روي آن وسيلهاي بهنام ضربه زن تعبيه شده است كه شامل: يك وزنه و يك تسمه فلزي و قطعه لاستيكي به عنوان چكش است. ضربات مداومي كه توسط ضربه زن به الك وارد ميشود از گير كردن منافذ در هنگام كار جلوگيري مينمايد. در زير فن سرندهايي با الك هاي متفاوت (فوقاني و زيرين) قرار دارد كه باعث جداسازي ضايعات اوليه و سپس بذور متفرقه از بذر اصلي ميشوند. به اين ترتيب كه قسمت بالاي سرند كه الك درشتتر را در خود جاي داده است از عبور سنگ و كلوخ و مواد خارجي درشت تر از محصول جلوگيري ميكند. در اين محل فقط ضايعات اوليه محصول جدا ميگردد. بار اصلي از الك بالائي عبور كرده در سطح الك زيرين ريخته ميشود. در اين قسمت گندم هاي لاغر و پوك بر روي سطح سرند به زير آن تخليه ميشوند. بعد از آنكه بار اصلي از سطح الك زيرين عبور كرد در سه راه خود به الك توري مگسي برخورد ميكند و سياه دانه و بذور علف هاي هرز از آن جدا ميشود. سپس محصول اصلي وارد استوانه بالائي ميگردد.
دستگاه هاي بوجاري بر حسب نوع جداكننده (ديسك هاي دندانه دار، استوانه هاي جداسازي، مغناطيسي، حلزوني و ...) به انواع مختلف تقسيم بندي ميگردند.
استاندارد تعداد علف هاي هرز غير مجاز (جودره، چاودار وحشي، يولاف، تلخه، شيرين بيان، ماشك، خلر، پنيرك و پيچك) در هر هكتار گندم براي بذر مادري 100 عدد و 200 عدد براي بذر گواهي شده ميباشد.